Mâm ngũ quả người Banmêthuột: Cầu Quất Sung Đủ Phê

Hôm nay đã là 30 Tết, không khí vẫn có vẻ lặng lẽ mặc cho Xuân đã về trước ngõ. Chợ chiều thường thì tấp nập hơn, nhưng lạ, nhiều nơi chả có tý không khí gì về ngày Tết, Cung có thể sung mãn quá nên người ta bình thường với ngày Tết, hoặc cũng có thể hẻo quá nên người ta cũng lơ là với ngày Tết.

Phố chợ Ban mê thuột chả có gì đáng nói và những khu như Chợ Hoa đính kèm nhiều hoạt động vui Xuân trước thềm năm mới như ở Sài Gòn, ở Hậu Giang mà nhà đài họ đưa tin thì không thấy ở Ban Mê Thuột.

Mua bán cũng có vẻ như cò con ẻo lả, đa số là họ cầm chừng và canh me nhiều hơn, cầm cái gì và canh cái gì thì chẳng ai mà biết được, nhưng cái thừa vẫn ế chảy ra, cái thiếu thì thiếu hẳn. Một sự mất quân bình trong cán cân thương mại cung cầu.

Hoa tươi, quả tốt để trưng bày cũng không nhiều lắm. le hoe vài hàng dưa hấu, khác một chút là nay họ vẽ vời lên đấy cho nó có kiểu này kiểu nọ mà thôi.

Tóm lại, đầu Xuân thì người ta luôn kỳ vọng, luôn ước nguyện. Kỳ vọng và ước nguyện những đuều tốt đẹp, bình an và hạnh phúc đến với muôn nhà. Do vậy, nhiều gia đình cũng chăm chút cho giờ đón giao thừa khi mà quả pháo bông cuối cùng ở Quảng trường kết thúc. Đáng nói nhất ở đây là bày biện mâm ngũ quả, Hoa tươi, Quả tốt là tinh hoa kết tụ của Trời Đất. Vạn vật trong thế gian này chẳng phải cái thứ gì cũng tốt đẹp cả, chỉ có hoa, quả là biểu trương của sự tốt đẹp, mà là tốt đẹp thành tựu chứ không phải là thành tựu một cách không tốt đẹp. Và... đã có những mẫu gợi ý sắp xếp Ngũ quả như ri:

Ở cái giai đoạn khi mà ăn no rồi ra ngạ này, người ta nghĩ và độ chế ra đủ kiểu, lấy từ nguyên bản độ thành độc bản, khủng bản, chất bản rồi gắn cho nó cái tên đông tây y kết hợp, cổ điển hiện đại kết hợp. Phải thế không hay đó chỉ là sự bưng bịt của một lũ ngu kết hợp. Ngon thì phát huy trí sáng tạo như Ông bà mình ngày xửa ngày xưa, làm nên một cái mới , cái hiện đại để cho con cháu mình sau này còn có cái làm chứng nhân chơ lớp người tiền sử.

Lại nói về Mâm ngũ quả, tại sao lại là 5?. Người ta đã tính toán theo ngũ hành và âm dương trong đấy cả rồi. Xưa kia củ quả không được phong phú lắm nhưng sự vận khí của Ngũ hành thì hầu như lúc nào cũng thuận khí sinh nhân.

Ngày nay củ quả quá trời nhưng lại mất đi rất nhiều cái Ngũ hành Sinh Khí. Không sinh được khí thì chẳng sinh được nhân. Nói như rứa là khùng vì chúng nó vẫn đẻ ầm ầm đấy thôi.

Anh ơi, đừng vội bực mình

Để nghe em nói tự tình như ri:

Nhân là hiền hòa, Nhân là chính giữa, Nhân là sự giao thoa trên tinh thần Tam hợp giữa Thiên và Địa. Vì thế cái Nhân ngày xưa toàn là Hiền Nhân Quân Tử. Còn Nhân ngày nay như đã tóm tắt ở trên thì đa phần đều là Ác Nhân Bịp Bợm. Chả thế mà ở làng  Ném Thượng, xã Khắc Niệm, TP. Bắc Ninh, người ta vẫn hồ hởi phấn khởi và hăng máu tổ chức Lễ Hội Chém Lợn với mục đích ngu ác là suy tôn và truyền bá cái  hình ảnh máu me chém giết vào đầu các thế hệ sau.

Sinh khí mất rồi sao sinh được Hiền Nhân

Thế nên mới cầu xin, mới ước nguyện. Đầu Xuân không cầu, không ước nguyện thì chờ đến khi nào?

Thôi thì có sao làm vậy, Mình là dân phố núi, quả cây cũng khác xứ người, cây nhà lá vườn, miễn thuận đủ Ngũ hành Sinh khí trong khi thình hình chợ búa hoa quả năm nay coi bộ chả mát mắt mát tay chút nào.

Cũng có người làm mâm ngũ quả chỉ có 4 thứ, Mỗ tôi soạn tới soạn lui cũng chỉ được 4 thứ. Nay thì đã 30 tết rồi, mần cách răng bi chừ???.  Một thoáng suy tư trong đầu.... Mỗ tôi nhìn qua bên vườn Cà phê, Ôi chao! Răng mà đẹp rứa. Những cành cà phê ra muộn chín xanh chín đỏ vẫn đượm mầu sung mãn, ướt mọng vì mới ăn một đợt nước tưới chào Xuân. Hoa tươi đấy, quả tốt đấy, tinh hoa chính chủ của đất trời quê ta mấy ai mà có được. Thế là cũng xong mâm Ngũ Quả đầy đủ năm món là: Mãng Cầu, Quất, Sung, Đu Đủ và Cà Phê. Thế lại đẹp.

Đặt lên bàn xong, tôi thầm ước nguyện cho một năm tràn đầy niềm tin và hy vọng,  tôi ước nguyện cho một năm tôi lại tìm được chính mình, tôi ước nguyện cho một năm tôi thấy được bản lai diện mục, tôi ước nguyện cho thế giới hòa bình, con người yêu thương nhau như con đẻ của chính mình, đừng đánh lộn lẫn nhau như đánh con đẻ của chính mình, Và... ước nguyện đến ngày mùng 5 họp mặt đầu Xuân thật tưng bừng  nơi phố đá  Krông Bông.
-------------
Một vài như liệu Mâm Mgũ Quả có bán ngoài chợ Tết:

Dừa

Sim (còn gọi là quả Sướng)

 

Măng tây Đà lạt

 

Còn đây là loại mướp lạ. Xem thêm tại đây

Mướp ra quả lạ tại  Viện Goethe Hà Nội

------------------------
Số củ quả trên , ta có thể sắp xếp như trên mạng họ hướng dẫn như sau:
- Bơm - Vú - Dừa - Đủ - Xài
- Cầu - Sung - Dừa - Đủ - Quất
- Cầu - Quất - Dừa - Đủ - Bầu
- Cầu - Bầu - Dừa - Đủ - Sữa
- Cầu - Chôm - Dừa - Đủ - Xài
- Cầu - Hành - Dừa - Đủ - Sướng (quả sim đỏ)
- Cầu - Xả - Dừa - Đủ - Phê 
- CẦU- DÂU - DỪA - ĐỦ - SỮA
- CẦU - VÚ - DỪA -  ĐỦ - MĂNG 
Dân Ban mê thuột mình đặc biệt có Cà phê mùa này cũng còn có vườn chín trễ, Mình làm đặc sản Tây Nguyên nhá:
-Cầu - Quất - Sung - Đủ - Phê